Caciques en Galicia. Pobriña da Tola, Juan Pardo
La historia de Galicia, también guarda claro oscuros, a veces la mejor forma de un análisis social, son sus canciones y su literatura que nos muestra realidades históricas. Para mi, esta letra explica de manera cruda toda una jerarquía social, el caciquismo en Galicia .
Non teño parentes, amores nin chouza, de aldea en aldea, parroquia en parroquia
ando polo mundo arredada e soia, e xanto, cando atopo, cunha almiña boa
que polos seus mortos, bótame de esmola, a cunca do caldo e o anaco de broa.
Durmo nos camiños érgome coa aurora, lávome nas fontes de crara auga morna,
e as noites que a lúa loce briladora, como nun suspiro, paso as horas mortas,
mirando pra ela, cantándolle copras, lúa, lúa branca, como me namoras,
Lúa, lúa branca, como me namoras.
Os cans que me ladran e os nenos que xogan, , tirándome pedras, chamándome tola, atraveso veigas, rubo corredoiras e salto valados, cobertos de roxas espiñas de estripos e ortigas treidoras, que fírenme a carne e ráchanme a roupa...
...A roupa dos probes, que nunca foi nova.
A xente do mundo que din que está corda, marmura ao toparme, "probiña da tola", e non é verdade... Abofé... Abofé que estou corda. Si a xente o soupera.
Cando camiñando paso po-las hortas, a tempo que a xente,
turra da espiocha, ou cava patacas, ou pranta cebolas,
sempre hai un que diga, "Onde vades Rosa"
E eu que nunca quixen andar con parolas. "Demo de xudío"... A ti, que che importa.
E sin máis palique, vírome de costas, mais ben me percato facéndome a sorda,
que queda dicindo..."Probiña da tola".
O conto é que un fillo, (bo mozo), da zona do pazo da Gándara,
andúvolle as voltas. As cousas do mundo e o triste da historia,
foi que o mozo o irse, "deixouna sin honra"...
Eu non me recordo, bah... ¿Quen se recorda?
pero eu non acerto, qué ten esa historia, que cando contala, tristeiros escoitan,
namentras eu saio, correndo, da horta,
os homes salaian, e as vellas e as mozas, co mandil nos ollos, doloridas choran,
decindo en voz baixa... Probiña da tola.
A xente do mundo que din que está corda, marmura ao toparme,
"Probiña da tola"... E non é verdade...
Abofé que estou corda...Si a xente soupera.
Que non é verdade, abofé estou corda, si a xente soupera que eu vivo na groria,
cando a noite cobre o pinal de sombras, dúrmome nun leito de fiunchos e follas,
e a pouco desperto, e vexo unha pomba, que baixa do ceo, voa que revoa,
e ven no meu colo pousarse, e mimosa, rúbeseme o peito
e bícame na boca, fálame dos anxos da Nosa Señora
e todas as noites, ven a branca pomba, e comigo fala, e comigo xoga.
Até que alumeando o pinal la aurora, rube cara ao ceo voa que revoa
Por eso me río, cando "Meigas fora"
A xente do mundo que din que está corda.. Marmura ao toparme...
..."Probiña da tola"
andúvolle as voltas. As cousas do mundo e o triste da historia,
foi que o mozo o irse, "deixouna sin honra"...
Eu non me recordo, bah... ¿Quen se recorda?
pero eu non acerto, qué ten esa historia, que cando contala, tristeiros escoitan,
namentras eu saio, correndo, da horta,
os homes salaian, e as vellas e as mozas, co mandil nos ollos, doloridas choran,
decindo en voz baixa... Probiña da tola.
A xente do mundo que din que está corda, marmura ao toparme,
"Probiña da tola"... E non é verdade...
Abofé que estou corda...Si a xente soupera.
Que non é verdade, abofé estou corda, si a xente soupera que eu vivo na groria,
cando a noite cobre o pinal de sombras, dúrmome nun leito de fiunchos e follas,
e a pouco desperto, e vexo unha pomba, que baixa do ceo, voa que revoa,
e ven no meu colo pousarse, e mimosa, rúbeseme o peito
e bícame na boca, fálame dos anxos da Nosa Señora
e todas as noites, ven a branca pomba, e comigo fala, e comigo xoga.
Até que alumeando o pinal la aurora, rube cara ao ceo voa que revoa
Por eso me río, cando "Meigas fora"
A xente do mundo que din que está corda.. Marmura ao toparme...
..."Probiña da tola"
